تجهیزات رصدخانه ای

نرم افزار کنترل رصدخانه

یکی از امکانات رصدخانه های ایپتک، سیستم کنترلی اختصاصی و پیشرفته آنها است. این سیستم مجموعه ای از یک نرم افزار و سخت افزار است که در کنار هم یک سیستم یکپارچه کنترل رصدخانه را ایجاد کرده اند. با استفاده از این سیستم، گنبد و تلسکوپ بصورت هماهنگ و رباتیک در می آیند. کنترل تجهیزات رصدخانه (مانند سیستم نورپردازی و کنترل دما)، لوازم جانبی تلسکوپ (فکوسر و …) و ارتباط با ایستگاه هواشناسی اختصاصی از دیگر امکانات این سیستم جامع می باشد.

ستون جاذب ارتعاش تلسکوپ

تلسکوپ یک ابزار دارای قطعات و تنظیمات حساس و دقیق است و تصاویر را با بزرگنمایی بسیار زیاد نمایش می‌دهد. از این رو می‌بایست آن را در محلی ایمن و بدور از ارتعاش نصب کرد. با توجه به اینکه در اکثر نقاط کشور، رصدخانه‌های های آماتوری فاقد یک سازه ی مناسب برای نصب تلسکوپ هستند، این گروه برای نخستین بار طراحی یک ستون با ویژگی‌های منحصربه‌فرد جهت نصب تلسکوپ را آغاز کرد. این ستون قابل حمل بوده و به گونه‌ای طراحی شده است که ارتعاشات وارده از محیط اطراف را میرا می‌کند. صفحه ی تراز شونده و مکانیزم کوپلینگی بستن تلسکوپ باعث می‌شود تا نصب تلسکوپ بر روی آن به سرعت و سهولت انجام شود. این ستون مناسب تلسکوپ‌های ۱۰ تا ۱۶ اینچ بوده و قابل استفاده برای تمامی رصدخانه‌ها می‌باشد.

ایستگاه هواشناسی

یکی از امکانات مهم رصدخانه های حرفه ای و نیمه حرفه ای و همچنین رصدخانه های رباتیک، ایستگاه هواشناسی آنها برای کنترل هرچه بهتر رصدخانه است. رصدخانه های ایپتک هم قابلیت تجهیز به این امکان بر اساس سفارش مشتری را دارا هستند. ایستگاه هواشناسی ما علاوه بر سنجش دما، رطوبت، فشار، باد و باران که امکانات معمول این قبیل ایستگاها هستند، پارامتر های مورد نیاز یک رصدخانه مانند میزان پوشش ابر و حدقدر آسمان را برای کنترل کننده رصدخانه ارسال می کند. در صورت وزش باد شدید و یا بارندگی، نرم افزار بطور خودکار رصدخانه را به حالت پارک برده تا از ورود خسارت به تجهیزات آن جلوگیری شود.

پرده ی بادشکن شاتر​

این تکنولوژی تا کنون تنها در رصدخانه ­های حرفه­ ای و بزرگ دنیا اجرا شده است. هنگامی که دریچه­ ی شاتر به طور کامل باز است، وزش باد به داخل گنبد می ­تواند باعث ورود گرد و غبار شود و یا دمای محیط داخلی را بر هم بزند. همچنین وزش بادهای شدید و ناگهانی به داخل گنبد می­ تواند نیروی قابل توجهی را به سازه­ی گنبد وارد کند. مهم­تر از همه اینکه، برخورد جریان باد به سطح آینه­ ی تلسکوپ که عموما مساحت زیادی دارد، باعث ایجاد نیروی درگ و ارتعاش در تلسکوپ می­ شود و ممکن است در نرخ ردیابی اجرام اخلال ایجاد کند. این اثرات هنگامی که گنبد و دریچه ­ی شاتر ابعاد بزرگی دارند بیشتر قابل مشاهده است. به محض اعلام وزش باد در جهت شاتر توسط ایستگاه هواشناسی، پرده­ ی بادشکن در جلوی شاتر باز شده و جلوی ورود جریان هوا به داخل گنبد را می­ گیرند. این پرده به طوری عمل می­ کند که مانع عملکرد تلسکوپ نشود.

با توجه به اینکه سیستم کنترل در رصدخانه­ های ایپتک به طور اختصاصی توسط این تیم طراحی می­ شود و البته داشتن متخصصین خبره در زمینه­ ی مکانیک سیالات، گروه قادر است تا با انجام تحلیل­ های دقیق و محاسبات سیالاتی مربوطه، این تکنولوژی پیشرفته را در رصدخانه­ های خود مطابق با سفارش مشتری پیاده ­سازی کند.

دریچه های کنترل جریان

یکی از مهمترین پارامتر هایی که در رصدخانه های با تلسکوپ بزرگ باید مد نظر قرار گیرد، کنترل و به حداقل رساندن لرزش های بوجود آمده در آینه اصلی تلسکوپ ناشی از جریان باد است که از طریق شاتر وارد فضای گنبد می شود.

جریان باد محبوس در گنبد با ایجاد گردابه های کوچک و بزرگ باعث افزایش یا کاهش فشار موضعی در نواحی اطراف تلسکوپ می گردد که این فرآیند منجر به ایجاد لرزش های ناخواسته و مشکل آفرین در آینه بسیار حساس تلسکوپ خواهد شد و این لرزش ها کارکرد تلسکوپ و تصویر برداری از اجرام سماوی را مختل می نماید.

در رصدخانه های بزرگ، پرده ی بادشکن به تنهایی نمی تواند بر این مشکل غلبه کند. یک راهکار مؤثر برای رفع این مشکل، بکارگیری دریچه های مخصوص کنترل جریان در دیواره های گنبد می باشد. این دریچه ها توسط یک سامانه نرم افزاری پیچیده کنترل می شوند. این سامانه با دریافت اطلاعات سرعت و جهت باد در هر لحظه از سامانه هواشناسی ویژه، تعدادی از دریچه های اطراف گنبد را در وضعیت باز یا بسته قرار می دهد و از ایجاد آشفتگی (توربولانس) در گنبد تا حد زیادی جلوگیری می کند.

گروه ایپتک برای اولین بار در کشور اقدام به بومی سازی و طراحی سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری این سامانه نموده است و آماده ارایه آن به مشتریان محترم می باشد.

صاعقه گیر گنبد

طبیعت رصدخانه ها ایجاب می کند که همیشه در بالا ترین نقطه نسبت به موانع اطراف قرار بگیرند. این امر موجب قرار گیری آنها در معرض برخورد صاعقه می گردد. با توجه به اهمیت و ارزش رصدخانه ها و تجهیزات موجود در آنها، گروه ایپتک امکان نصب صاعقه گیر های پسیو یا اکتیو را برای گنبد های خود قرار داده.

نیاز به وجود و یا عدم وجود این سامانه پس از بررسی کارشناس این حوضه مشخص می شود و در صورت نیاز، تهیه، مکان یابی و نصب آن توسط ایپتک قابل اجرا است.